Nâng cao hiệu quả quản lý giống cây trồng

Tại hội nghị “Thực trạng công tác quản lý giống cây trồng và đề xuất giải pháp trong thời gian tới tại các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL” do Cục Trồng trọt vừa tổ chức tại Sóc Trăng, đại diện Chi cục Trồng trọt-BVTV, thanh tra Sở NN-PTNT các tỉnh đã đề xuất các giải pháp để quản lý giống cây trồng hiệu quả.

Nhiều ý kiến cho rằng, hệ thống SXKD giống chưa đáp ứng được nhu cầu của nông dân cả về số lượng và chất lượng. Giống cây trồng ở ĐBSCL được SX, phân phối theo hai hệ thống chính, một là hệ thống giống chính quy (các viện, trường, trung tâm giống Trung ương và địa phương, DN). Giống được chế biến bằng máy móc, được đặt tên giống rõ ràng (qua khảo nghiệm, công nhận giống) và được bảo hành chất lượng. Hệ thống giống không chính quy là SX giống nông hộ.

Riêng SX lúa ở Nam bộ có đặc điểm khác biệt trong việc chọn tạo, SXKD và nông dân sử dụng giống lúa thuần. Từ những năm 2008 - 2010 ở vùng ĐBSCL hình thành hệ thống giống nông hộ gồm các HTX, tổ hợp tác, câu lạc bộ... SX rồi tự để giống, trao đổi, mua bán giống trong cộng đồng dân cư, hoặc ký kết hợp đồng liên kết SX giống cho các đơn vị thuộc hệ thống giống chính quy.

Năm 2018, 2019, tổng lượng giống lúa xác nhận 1 và giống tốt của hệ thống nông hộ đạt 330.000-350.000 tấn giống/năm và tỷ lệ sử dụng giống XN và giống tốt ở ĐBSCL ước đạt 60-65% trong tổng số hạt giống sử dụng khoảng 520.000 tấn giống/năm.

Dù vậy, với số lượng rất nhiều các đơn vị nhỏ lẻ, kinh doanh không chính quy, đã phát sinh nhiều vấn đề tiêu cực. Điển hình một số vấn đề tồn tại trong SX và buôn bán giống như vi phạm bản quyền giống diễn ra khá phổ biến và khó kiểm soát, đặc biệt các giống chủ lực có bản quyền như Nàng Hoa 9, Đài Thơm 8, OM5451, ST24, RVT, OM18… Các DN SXKD đều thực hiện tự công bố hợp quy dẫn đến một số vấn đề tồn tại, có thể dẫn đến nguy cơ không sử dụng giống gốc (SNC và NC).